Бала ‒алла бүләге
Вәли белән Галия яратышып өйләнешмәделәр. Алар икесе дә ишле гаиләдә үсте. Вәли гаиләдә баш бала, шунлыктан үзеннән соң туган өч энекәш һәм ике сеңлекәшне, ихатадагы мал-туарны карау аның өстедә. Әти-әни колхоз эшеннән бушамады. Җитмәсә йорт хуҗасы ‒ әтисе каты холыклы. Атлары бәйдән ычкынган булса, йөгәнне бер генә болгый. Таң атмаган дип тормый, Вәли эзләргә чыгып йөгерә. Аның туйганчы йокларга да вакыты калмады. Иптәшләренең танауларына ис керә башлаганда, авылның икенче очына урнашкан клуб турында уйлау да юк. Кинога барсаң, кызларны алып керерлек акча кирәк. Каникул вакытларында комбайн ярдәмчесе булып эшләде. Кояштан алда торып, эшкә ябышасың, караңгы төшкәч, арып кайтып, абзар түбәсендәге печән өстендә җәй буена бер дә җыелмаган урынга егылуга, күзләр үзеннән-үзе йомыла. Авылдагы сигезъеллык мәктәпне тәмамлагач, урман хуҗалыгы техникумына укырга керде. Ялларда, ерак юлны якын итеп, кичкә өйләренә чак кайтып керде; иртәнге чәйне эчү белән, укыган урынына ашыкты. Аннан Армия. Эшкә урнашты, кызлар күзенә чалынмый гына эшләп йөри бирде. Яше егерме җидене узды. Энекәш- сеңлекәшләр үсеп, тупсадан чыгып киттеләр. Туган йортка ялларда, бәйрәмнәрдә генә бергә җыелалар. Йоланы бозып, өлкән абыйларын узып, башлы-күзле булганнары юк әле. Бу юлы Май бәйрәменә кайтканда, сеңлесе үзе белән бергә эшләгән Галияне утырмага алып кайткан. Галияләрнең районы республика чигенә урнашкан, кайтып-китеп йөрү өчен уңайсыз як. Егерме дүртенче яшь белән барган бу кыз юлда йөрергә бик яратмый, бүлмәдәше:
‒ Өч көн буе ялгызың ни кыйланып, бүлмә саклап ятмак кирәк. Әйдә минем белән безнең авылга кунакка. Безнең якны күреп, безнең як һавасын сулап килерсең. Безнең яклар бик матур, үкенмәссең, ‒ дип, үгетли һәм үтереп кыстый торгач, кеше сүзенә карап йөри торган гадәте булмаган кызны күндерде.
Күрәсең, никах сәгате сугар вакыт җиткән булгандыр. Холкы һәм сабырлыгы белән әллә ни күзгә бәрелеп бармаган Галия язмышы белән Вәлинең күңеленә кереп утырды. Сигезенче тәмамлаганнан соң, башкалага килеп, балалар бакчасына тәрбиячеләр әзерли торган уку йортын тәмамлап, эш һәм түләп торырга квартир тапкан. Күп вакыты хезмәттә үтте. Үзе өчен дә, эшкә килмәгән хезмәттәшләре өчен дә эшләде. Укырга килгән мәлләрне русчасы да чамалы булгач, кайткан саен әнисе “башыңны югалта күрмә”дип, тугып торгач, кызлар гына яшәгән тулай торактан тегендә-монда чыгып йөрмәде. Авылларында татар егетләре юк дисәң дә була күбесе чувашлар да руслар. Борылып карасаң, яшьлек үтеп бара икән.
Язылышканнан соң алар нефтьчеләр яши торган, эшләргә икесенә дә эш урыны булган поселокка барып урнаштылар. Иске генә ихата курасы булган өй сатып алдылар. Яши-яши, әкренләп яңа йорт бетерделәр, кош-корт, кәзәләр асрадылар. Азык-төлекнең артканын сатып, ярыйсы гына килем алдылар. Күз ачып йомган арада, дөнья мәшәкате белән күрми дә калганнар, бергә яшәүнең ун елын җил очрып алып киткән. Бәби табарга, нәсел калдырырга уйладылар. Нигәдер планнары планга туры килмәде. Врачларга күренгәч, Галиянең бала табарга сәләтсез икәне ачыкланды. Кысыр хатын кирәкми дип, ире аерып җибәрер дип куркты. Аңа шулкадәр ияләшкән Вәлинең башына андый уй ялгыш кына да кереп чыкмады. Бу вакыйгадан соң, аларның сөйләшер сүзләре каядыр югалды, үпкәләшкән кешеләр кебек бер-берсенә эндәшми йөрделәр. Вәлидә үзгәреш сизелмәсә дә, Галия гел төшенкелеккә бирелде. Ялгыз калганда, ихтыярсыздан күз яшьләре бәреп чыгып, янып торган бит алмалары буйлап тәгәрәде. Шундый чакларның берсендә диванга аркасын терәп утырган Вәли йомшак кына иркәләп, кулыннан тотып, аны үз янына утыртты:
‒ Иркәм, арабыздан нинди кара мәче йөгереп узды? Безнең белән нәрсә булды соң?
Уйларыннан йончыган Галиянең сөйләшәсе килмәде, болай да билгеле бит инде, кулбашларын гына селкетеп куйды.
Көннәр, атналар, айлар үтте. Бу хәбәргә ияләнеп, тормыш элеке эзенә төшеп барганда, кичке ашны ашарга утыргач, Вәли хатынының күзләренә карап:
‒ Иркәм, әйдә балалар йортыннан бала алабыз, ‒ дип әйтеп куйды.
Бу тәкъдимгә гаҗәпләнүдән Галиянең авызына җитеп килгән ашлы кашыгы кулыннан төшеп китә язды.
‒ Башка сыймаслык хәл. Ничек чит-ят бала белән яшәмәк кирәк. Аны яратып буламыни?
Үз сүзеннән кайтмаган Вәли:
‒ Ярый, иркәм, ни булса шул булыр. Алла тапшырыйк, ‒ дип, ныклы карарга килгәч, бергәләп балалар йортына бардылар, нинди документлар кирәген белештеләр. Тәвәкәлләгән таш яра. Ике атна эчендә кирәкле кәгазьләрне эчендә җыеп бетерәләр.
Аларга балаларны күрсәттеләр. Балалар бакчасында эшләгән Галиянең төрле бала күргәне бар. Ләкин монда бөтенләй башка. Сатарга куйган ниндидер товар кебекләр. Галиянең күзе кинәт кенә тәрәзә кырында искереп пычранып беткән уенчык белән мәш килгән боек карашлы биш яшьләр чамасындагы зәңгәр күзле, мамыктай йомшак сары чәчле малайга төште. Аның кырына барып:
‒ Нигә син шул кадәр күңелсезләнәсең, акыллым? ‒ дип сорамый түзмәде.
Күзләренә яшьләре төелгән малай:
‒ Чөнки мин мамама кирәкми башладым, ‒ дигәч, хатынның тәне буйлап нәрсәләрдер йөгергән кебек тоелды, бала йоннары калкып чыкты, ихтыярсыздан күзләрен яшь элпәсе каплады.Теленә:
‒ Әгәр теләсәң, мин синең әниең була алам, ‒ дигән сүзләр килде.
Малай, бик гаҗәпләнеп, текәлеп караганнан соң:
‒Ничек инде? Минем мамам бар инде.
Галия аптырады, ни дип җавап кайтарырга да белмәде. Чыннан да шулай ич.
‒ Мамаң бар. Ә мин әниең булырмын.
Өйгә кайтып, йокларга яткач, төнен хатын йоклап китә алмыйча, шул малайны күз алдына китереп, аның турында уйлап чыкты. Иртүк Вәлине уятып, шул малайны тизрәк барып алырга теләгәнлеген әйтте. Күңелендәге бөтен җылылыкны, назны, сөюне шул сабыйга бирәсе килде. Ул аны беренче күрүдән ошатты һәм яратты.
Алар яңадан приютка киттеләр. Бу юлы аларны малай белән якыннан таныштырдылар. Исеме Руслан икән. Әнисе аны, әтисе кулга эләккәч, яшьли тудырып, иренә авырлы икәнен белдереп тормыйча, бала тудыру йортында ук калдырып чыккан. Аннан бәләкәчне бирегә китергәнннәр, килеп хәлен белешүчесе, аның дөньяда барлыгын белүчесе юк икән. Берничә көннән Вәлиләр аны үз йортларына алып кайттылар. Беренче мәлләрне аларга яңа тормыш ничектер ят тоелды.
Руслан да әтиле-әниле җирдә үзен сәер тотты. Аның яңадан балалар йортына китәсе килгәнгә ошады. Берюкка елады, тиктомалга кычкырынды, чакырып ‒ ашарга утырмады, йокларга дисәң ‒ ачы тавыш купты. Балаларга хас булмаган:
‒Сез миңа беркем дә түгел, мине өйрәтмәгез, ‒ дигән кебегрәк сүзләрне тезде генә.
Бүрене бүреккә салсаң да урманга карый диюләре шулдыр. Вәли эштә булгач, малайның көйсезләнүен әллә ни күрмәде. Галия аны көйләп, вагон бушатканнан да ныграк арыды. Русланның чираттагы истерикасыннан соң, җитди сөйләшергә булды.
‒ Беләсеңме, без сине яратабыз, синең турыда кайгыртабыз. Сиңа безнең белән һәркөн яхшы булсын дип тырышабыз. Ни өчен сине мамаң ташлап киткәндер, мин белмим. Әмма тормышыңда егылган урыныңнан, тезләнеп, тора алмаслык төрле хәлләр очрар. Тормышта төрле вакыйгалар була. Иң мөһиме ‒егылгач, тора белергә, башыңны күтәреп алга барырга кирәк.
Шунсы сәер, ул башкача истерикаларга бирелмәде, хәтта Галияне кочаклап алды, аннары, диванына барып, стенага борылып йокларга ятты. Икенче көнне торгач, кыяр-кыймас кына:
‒ Әни, балалар йортыннан Гадиләне үзебезгә алып кайтыйк. Мин булмагач, аңа күңелсездер, ‒ дип әйтеп куйды.
Гаилә ишәйде: дүрт яшьлек Гадилә дә өстәлде. Вакыт йөгерә торды. Айлар, еллар үтте. Балалар үсә төште. Гадилә балалар бакчасына йөрде. Руслан беренче класска укырга керде, тәртибе уңай якка үзгәрде. Бер көнне дәрестән кайткач, Галия янына килеп:
‒ Мин үземнең тәртибем өчен гафу үтенергә телим, мин үземне бик начар тоттым. Син бигрәк түземлесең, башка кеше булса, әллә кайчан приютка кире илтеп бирер иде. Мин аның шулай булуын теләгән идем дә. Үземнең мамам килер дә мине тапмас дип уйладым. Хәзер аңладым ‒ сезнең белән яшәү бәхет. Мин сезне яратам, ‒ дип, күңелне эретеп, зурларча әйтеп салмасынмы.
Галия, ирексезләп шуышкан яшьләрен күрсәтмәс өчен, улын бар көченә кысып кочаклады. Балалар әти-әниләренә, алар улы белән кызларына ияләштеләр, үзләренеке итеп тойдылар. Балаларны кем тудырганы мөһим түгел. Алар бөтен назны, иркәләүне, барлык мәхәббәтне Вәли белән Галидән алдылар.
Руслан бишенче класста укыганда, үз әтисе килеп, алып китте. Вәли белән Галия, аның моңа хокугы барын белгәнгә, авыз ачып, тырнак очы кадәрле дә сүз әйтә алмадылар.Руслан белән бергә азыкның тәме китте,өйнең яме, коты югалды. Гадилә, тыңлаусыз кызга әйләнеп, кулдан ычкынды. Кул арасына кереп, йорттагы барлык эшләрне, әнисеннән эшләтми, себереп эшли. Әмма укуының юне юк, бәлки монысы нәселдәндер. Матур киенергә яраткан, буяулы күзләре уйнап торган кызларына дәрт тә иртә керде. Эшләрне эшләп бетерү белән, дуслары янына чыгып таю ягын карап кына тора. Сиздермәскә тырышса да тәмәке суыргалаганы беленде. Сигезенчедә укыганда, өйдән берничә тапкыр акча югалгач, ана белән бала арасында җитди сөйләшү булды. Вәли әңгәмәгә кысылмады. Галия Руслан белән сөйләшкәндәге сымак башлады сүзне:
‒ Беләсеңме, без сине яратабыз, синең турыда кайгыртабыз, сораган әйбереңне алып бирәбез, теләгән түгәрәкләреңә йөртәбез. Сиңа безнең белән һәркөн яхшы булсын дип тырышабыз. Әти-әниеңне эчеп йөргән өчен, сине тәрбияләү хокукыннан мәхрүм иткәннәр. Тормышыңда егылган урыныңнан, тезләнеп, тора алмаслык төрле хәлләр очрар. Тормышта төрле вакыйгалар була. Иң мөһиме ‒егылгач, тора белергә, башыңны күтәреп алга барырга кирәк.
‒ Син кем әле, миңа акыл өйрәтергә? “Әни” дип йөрүем белән, син әни түгел. Сезнең балагыз булмаганга мин гаебем юк. Яшәгән урыным бер дигән иде. Мин тәрбиягә алырга кушмадым. Алгансыз икән, холкыма күндәм генә килешегез.
Галия аның теле авызына сыймый әйткәннәрен, үзен кулга алып, эчендәген тышка чыгармый, бүлдерми генә тыңлаганнан соң, ныклы карарга килеп:
‒ Яхшы. Килгәндә, сабый бала булып ‒ коры кул белән килсәң дә, киткәндә, зур кыз булдың, иң кирәкле әйберләреңне сумкага тутыр. Кире яшәгән урыныңа илтеп куярбыз, ‒ диде.
Гадиләгә теләмәсә дә ризалашырга туры килде. Гафу үтенергә теләп, әти-әнисенә сагынып эче пошкан саен шылтыратты. Шылтыраткычына җавап бирүче булмады.
Янә бер елдан Вәлиләр капка төбенә туктаган таксидан кулына улын биләп Гадилә төште. Каршы чыккан әнисенә:
‒Үземне куып чыгарсагыз, чыгарыгыз. Баламны гына берүк балалар йортына бирә күрмәгез, әнием, ‒ дип, үзәкне өзеп, җанлы төргәген Галия кулына тоттырды.
Сания Шәрипова, Башкортостан, Бүздәк
Был хәл дөрөҫме,юкмы мин белмәем.Ләкин ошо хәлде һөйләгән кешенең рөхсәте менән һеҙгә еткерәм.Яңырак Өфө ҡалаһына юлым төштө.Подезд алдында көтөп ултырайым тип,(килгән кешем ҡайтып етмәгән ине әле)шундағы скамейкага бер ҡатын янына барып ултыҙым.Һеҙ ҙә М.мулла янына килдегеҙме,тип теге таныш тугел ҡатын үҙе һүз башланы.
-Бындай хәлде дуҫына түгел дошманыңа ла курһәтмәһен хоҙай,тип башланы әңгәмәсем.Йәшләй яратып ҡауышҡан ирем,ике алмалай балабыҙ бар.Ирем таксист, үҙем охранала эшләем.Куп ваҡыт япа яңгыҙым төҙөлөш урындарында ла ултырам.Ошондай эш урынында саҡта кистәрен бер егет килеп сүп сар йыйыштырып,буталанып йөрөй башланы.Оҙакламай был егет менән яҡындан танышып киттек.Напарницама кем ул тип һорағас, белмаем курганем юҡ тип яуапланы.Йәшерен осрашыуҙар тыныс ҡына утмәне,иремде,балаларымды -йәгни миңә элек яҡын булған кешеләремде күрә алмай башланым.Был үҙгәрештәргә иң көйгәне ирем ине албиттә.Якшылап та,асыуланып та минән ыңгай яуап ишетә алмағас,минең уйымса, ҡул һелтане.Шул бергә эшләган напарницам аша видеонаблюдение куйзырган,кем килганен белер өсөн.Бер көн эштән ҡайтып ял итергә ятҡан инем,ирем нишлаптер иртәрәк кайтты ла, миңә телефон тотторҙо .Ә унда мин,хоҙайым!Бер үзем нимә генә кыланмайым.Әйтерһен невидимый бер ир менән,булам.Асыуым килеп иремә нимәлар генә тип кыскырманым.Иптәшем икенсе дежурствоға минең менән бергә килде.Ә теге егет бөтөнләй куренмәне.Тиҙ арала ошо мулланың номерын бирзелар.Мине куреу менән һинә бит С.исемле ен ғашик булған тине.Ысынлап та беренсе килгандә исемен шулай атаған ине.Муллага килгәндән алып,иҫем китеп матур тип йөрөгән егетемдең ысын киәфатен курҙем.Ҡот осҡос.Әле лә китмәй,көн дә һағалай.Ҡулымдан ҡорьән китабын төшөрмәем, шул ғына әлеге көндә мине һаҡлай тип тамамланы һүзен әңгамасем.
анонимно. Һаумыһығыҙ. Зинһар өсөн көслө, дөрөҫ һөйләгән, сихырҙы сискән кешеләрҙең контакттарын бирегеҙ зинһар өсөн.
Серле муенса
Күчтәнәчләр күтәреп, гәрәбә төсендәге розалар гөлләмәсе тотып кергән кунакларны танымыйчарак торсам да халкыма хас кунакчыллык гадәте буенча түргә чакырдым. Авызыбызга су капкандай, бер-беребезгә карап тордык. Аларның сүз башлаганын көттем. Кунаклар күзгә күз карап, кайсыбыз беренче әйтә дигәндәй, бит очларын чокырайтып елмаеп, бераз кызара төшеп, авызларын куллары белән каплап тыйнак кына көлә башладылар.
Яшь чакта шук кына кызкай идем. Авылдан иртә чыгып киттем. Шәһәргә барып урнашу белән, үзем кебек чая кызлар белән танышып бик тиз дуслаштым. Берчак шулай якын иптәшемне чегәннәр алдап кайтарганнар. Косметиканың юк заманы. Моңа кыйбат кына хакка күз буйый торган теньнәр тәкъдим иткәннәр. Игътибарлап карап торырга мөмкинлек бирмичә, акчасын алганнар, “милиция”, йөгердек дигән тавышлары гына ишетелеп калган,тегеләрдән җилләр искән. Тычкан тоткан мәче шикелле, күзләрен майландырып, ялтыратып кайтып керде. Шунда ук яңа товары белән мактанырга да тотынды. Мин бизәнергә яратмыйм, кулымнан да килми. Аның каефен төшермәс өчен, күңелен күрергә була, бизәнгечләренә күз салыйм дисәм, сүгенергә карганырга тотынды. Минем көләсе килә. Чегәннәрнең ничек башлары җиткән, уйный торган шашканың чокыр ягына мәктәпләрдә тактага яза торган бурның берсенә алсу, икенчесенә зәңгәрсу төслесен тутырганнар да бу ачык авызның кулына тоттырып, төп башына утыртып киткәннәр. Уйлаштык уйлаштык та, без төшеп калганнардан түгел, чегәннәрне эзләп табып, акчаларны кайтарып алырга булдык. Эзләп киттек чегәннәрне. Автобус тәрәзәсеннән дүрт күз белән карап бара торгач, базар тирәсендә чегәннәр төркеме күренде. Төштек, читтән генә күзәтәбез, сату сатучылар күренми. Анда булмадылармы, иптәшем үзен алдаучыларны таный алмады. Якшәмбе җитеме, без базарда. Хәрәкәтләрен күздән яздыру юк. Алардан кеше әйберен шылдыру кебек нәрсәләр, тагы кайсыбер һөнәрләрен өйрәнеп алдык. Булдырган осталыкларыбыз аркасында, кесәгә акча да үзе эзләп керә. Кәрт салуның тәртибен үзләштердем. Серләрен димим, тәртибен генә. Ул бик гади. Сул ягыңдагылар үткәннәреңне, уңдагылары киләчәкне, баш өстендәгеләре уйларыңны күрсәтә. Алты‒ юлны, җиде‒ очрашуны, сигез‒ сөйләшүне, ун ‒ акчаны, дама ‒ хатын -кызны, король‒ ир -атны, туз ‒ хатны -өйне аңлата. Яттан шуларны белсәң, шул җитә. Калганына фантазияң булсын да сөйләргә тел байлыгың гына җитсен. Мәскәү поезды шәһәр аркылы төшке аш вакытында үтә. Без, чегән киемнәребезне сумкаларыбызга салып, вокзалга йөгерәбез. Поезд туктап торган арада дүрт- биш кешегә кәрт ачып, шуңардан бушка кергән акчаны кесәгә салып өлгерәм. Клиентларны дус кызым таба. Берәүнең дә дөрес әйтмәдең дип дәгъвә кубарганы булмады, чөнки поезд белән килгән- киткән, безне каян тапсын. Акчага кытлык кичермибез. Акча бер як кесәдән кереп, икенчесеннән чыгып торырга ярата. Безгә юратучыларның эшләре пеште ни дә төште ни, юрауыбыз юрау. Шомарубыз да чигенә җитте. Ял көннәрендә пероннар гына канәгатьләндерми. Яшәгән шәһәребез курорт шәһәре булганлыктан, кунакханә тирәләренә, диңгез буйларына барып күренгәләп киләбез. Дөрес юрамыйсың дип эзәрлекләп йөрүче юк. Безнең халыкта чир китә, гадәт китми дигән әйтем бар. Бу кәрт белән юрау гадәте миңа яшь чактан ябышып калды. Бер тегермән ялаган эт тегемән яламый тора алмый, минем белән дә шулай. Мин читтән торып укыдым. Сесия вакытында урыным тулай торакта кызлар яши торган бүлмәләрнең түр башында, талибәләрнең иң яраткан кунагымын. Яңа кәртләр сатып алып, соңгы тиеннәрен җыеп килүемне сагынып көтеп торалар. Киләчәкне бушка юратырга ярамый - теләгең тормышка ашмый. Кәртләр ярдәмендә күңел кыларын тартам. Каникул вакытларында чәй- каплы шоколадлар алып, студенкалар үзләре кунакка килеп чыккалыйлар, яшәгән йортымның сукмагына тузан төшеп тормый. Барсын бертөрлерәк сорау борчый: егетем кем булачак, кайчанрак кияүгә чыгам. Авылда минем кәрт салганны белмиләр. Әле булса,читтән юк юкта кем дә булса килми калмый.
‒ Кем җибәрде, хәзер мин андый нәрсә белән булашмыйм ,‒ дисәм дә ерактан килгән кешенең күңелен китеп, кире борып җибәрмим. Соңгы тапкыр ике молаем гына кызыкай килделәр. Алар белән дә шундыйрак әңгәмә кордык. Алып килгән күчтәнәчләре белән тәмләп чәй эчкәннән соң, серемне ачып, бернинди дә күрәзәче түгеллегемне, кирәк дип тапсалар кәртләрне ни рәвешлерәк ыргытырга кирәклеген өйрәтергә теләвемне белдердем. Хәзер мин пенсия яшендәге ханым. Шуклыклар да яшьлекләр белән бергә коелып адашып калган. Ерактан ышанып килгән кешеләрнең күңелләрендәге өмет утын да сүндерәсем килмәде. Кунакларым үзсүзле, ныкышмалы булып чыкты. Әйтерсең мин дөнья тоткасы.
‒ Кыенмыни инде сезгә ике- өч җөмлә әйтүе. Кулыгыздан килмәгәнне сорамыйбыз. Юраганы юш килә, әллә кайчан сыналган апа ди бит әнием сезнең турыда, ‒ дигәч, әнисе турында сораштым. Яшьлектәге таныш студенткаларның берсе булып чыкты. Әнисе нәкъ менә мин юрап табып биргән егетне сайлаган, имеш. Курсташлары барысы да гаиләле, балалар үстерә. Ә Дилбәр һаман ялгыз, табарга иде үзе кебек акыллы гына егет, таныштырырга иде икесен, ‒ дип бик үтенгәч, ни эшләргә белми аптырап калдым.
Муенсаларым күп минем. Аларның килешле һәм уңайлы булуына игътибар бирәм, сәламәтлек нигезе һәм илаһи көч чыганагы итеп кабул итәм. Бүләк итеп алырга да, бүләккә бирергә дә яратам. Танышларым моны беләләр. Озак кына сөйләшеп танышканнан соң, муенымдагы яшел буйлы таш муенсаны салып, күз төшәрлек чибәрлеге булмаса да ниндидер үзенә генә хас сөйкемле сөякле, тыйнаклыгы белән үзенә җәлеп иткән, эндәшмичә тыңлап кына утырган кызкайга кидердем..
‒Кырык көн бер дә салмыйча киеп йөре, аннан, Ходаем, миңа бәхетемне бир, теләгән ярымны гомерлеккә насыйп ит дип, бисмилләһир-рахман-рахим,‒ диеп, суга ташла. Кырык көн эчендә очрап танышкан егетләргә игътибарлы бул, ‒ дидем, күңеле булсынга.
Ходай үзе кичерсен, мин аңардан акча алмадым, чакырып китермәдем, бары үтенечен генә үтәдем. Хыяллары тормышка аша икән бик яхшы. Юк икән, мин гаепле түгел , бар да алла кулында. Җәһәннәмнән килеп, сез шарлатан диеп, мине талап, ду кубарып йөрмәс.
Дилбәр ырым- шырымнарга исе китеп ышанып бармый. Муенсаны да Гүзәлнең күңеле булсын дип кенә такты. Әкеренләп үзе дә сизмәстән аңа ияләшә башлады. Төймә күңелгә тынычлык бирә кебек. Нервалар какшаса, тәмәкече тәмәке эзләгәндәй, бармаклар шунда үрелә. Көзгегә карасаң, күз, йөздәге җитешмәгән җирләрне күргәнче, муенсаны күрә. Вакытны ничек үткәрергә белми интеккәндә, төрлечә боргалап карыйсың - үзе бер шөгыль, үзенә күрә илһам чыганагы.
Гүзәл, әхирәтенә килгәч, кызның кемнәр белән танышуы турында метекләп кызыксынып сорашып карады. Дилбәрнең ике кулбашын сикертүдән башка чарасы юк иде. Хәл-әхвәл белешкәннән соң, юраучы кушканны үтәп, муенсаны суның тирән урынына ташлау нияте белән Дим буена киттеләр. Күпер рәшәткәсенә тотынгач, Дилбәр дусына карап:
‒ Минем муенсадан аерыласы да килми. Мин һаман ялгызмын. Сиңа үпкәләмим, яхшылык кына теләвеңне аңлап торам. Аска карарга башым да әйләнә, мә син ыргыт, - дип Гүзәлгә бирмәкче булды. Тегесе алмады:
‒ Мәхәббәтегез тирән булсын, мәхәббәттән башың әйләнсен, әйтәсе сүзләреңне әйт тә ташла инде, ‒ дип, кырык сүзгә җитеп, тел көрәштерергә тотынды. Күпме бәхәсләшерләр икән. Кызларның уртасына кереп икесен берьюлы берәү, тыгыз мускуллы көчле беләкләре белән култыклап, күпер уртасына таба сөйрәде:
‒ Нәрсә бүлешәсез, чибәркәйләр? Суга төшеп китәсез бит.
Бер факультетта укыганнар икән. Гүзәл дә Адел да бер- берсен шунда ук таныды. Очрашмаганга берничә ел үтсә дә танышлар уртак тел тиз таптылар. Күрешү хөрмәтенә якындагы кафега кереп туңдырма ашап, сок эчеп бераз ял итеп алырга уйладылар. Егет Гүзәл тормышындагы яңалыкларны белгәннән соң, укыуын тәмамлагач, әтисе авырганлыктан районда калып, милициягә эшкә урнашуы, тормыш юлдашын әлегә очрата алмавы, бирегә командировкага килүе хакында әйтеп узды. Аннары сүз уртак танышлар турында барды. Дилбәр түземле һәм тыныч кына тыңлап туңдырмасын ашап утыра бирде. Аделның бу басынкы кызны әңгәмәгә катнаштырасы килде:
‒ Гүзәл, дустың белән ныклап таныштырмадың, күз тияр, теле ачылыр дип куркасыңмы, әпә түгелдер ич? Без аның авызын ачтырып, сүз әйтермибез, ‒ дип көлде. Кыз, шуны гына көткән шикелле. итәгенә ут капкандай, кинәт сикереп торды, тәрәзә аша күрсәтеп:
‒ Минем автобус, - дип, хушлашырга да онытып, өстәл артындагылар акылларын җыйганчы, чыгып йөгерде.
Яшьләр уңайсыз хәлдә калдылар. Син кияүдәме дип, сорап булмый, кеше хатынын озатып йөрмәссең ләбаса, кафеда калдырып китү килешми. Дилбәр дә иптәше артыннан ук кузгалып китә алмады. Кызлар оясында укыган, аларның үзенә салган ятьмәләреннән шома гына ычкынган балык сыман тойган, милиця органнарында эшләгән егет сүз эзләп кесәгә керә торганнардан түгел, каян башларга өйрәтергә кирәкми.
‒ Күпер өстендә нәрсәсәгә бәхәсләштегез? Мин комачауладым бугай? Мин булмасам, берегез су төбендәге балыкларны симерткән булыр идегез микән?‒ дип җавап таләп итә торган хәрбиләрчә тавыш белән сорады ул. Җавап ишетмәгәч, ‒ җитди серме әллә? ‒ дигән булды, әзрәк йошаграк тонда. Дилбәр тыйнак кына елмайды, таныш түгел кешегә үзе дә сизмәстән бөтен кәртләрен ачып салды. Тегесе, бүлдермичә, сабырлык белән тыңлады. Эч бушатыр кеше булу, кая барып бәрелергә белмәгән җандагы бушлыкны тулылындырып, күңелгә ниндидер иркенлек һәм кыюлык өстәде. Кызыкай, үз-үзен тотышында моңа кадәр тоймаган җиңел рәхәтлек һәм ышанганлык белән урыннан торып, рәхмәт әйткәннән соң чәйханәдән чыкты. Адел да аңа иярде. Кайтыр юл ерак кына, күптәнге танышлар сыман җай гына сөйләшеп җәяү атладылар. Аларның ашыгасы юк.
Бүген ир кеше хатынына чәчәкләр бәйләме белән бергә тау хрусталеннән муенса бүләк итте. Тау хрустален йөкле хатын муенына асып йөрсә, баласын җиңел тудырыр дигән сүзләргә ышанмый, ә шуны тели ул. Аның кесәсендә тагы ике кешегә атап алынган мәрҗән һәм зөбәрҗәттән тезелгән муенсалар бар. Дилбәр Аделнең кулында калган гөлләмәләргә карап:
‒ Болары кемгә ? –дип сорамыйча булдыра алмады.
‒ Хәзер бергәләп берсен Гүзәлгә кертеп чыгабыз.
‒ Ә икенчесен?
‒ Анысын сиңа муенса бүләк иткән апага илтәбез. Безнең бергә булуыбызда аның да өлеше бир бит.
Сания Шәрипова, Башкортостан, Бүздәк
Өләcәй менән булған xәлде яҙмаҡcымын.
Беcәй көcөкләп ҡакшата тей. Балалаpын ҡайҙа итеpгә белеп булмай , кеше гә биpһәң алмай , алһала малайҙаpын һайлап алалаp. Ҡаҡшатты тип көcөкләгәcтә биҙpәгә һыу тултыpып шунда һала башланым , иҫ белмәҫ бopoн тип һыуға батыpам да капкаcын ябып ҡуям . Беcәй ҙә аҡыллы ине шул , аpтабан минән йәшеpеп көcөкләй башланы . Күpшеләpҙең һаpай башында балалай ҙа ҙуpайтып эйәpтеп апҡайтыp булып китте . Йән көйөп беcәйҙе әpләп әpләп күҙе алдында балалаpын тoҡ cумкаға тултыpҙым да йылға аpьяғына алып баpып ташланым.
Көcөктәpен эҙләп cыеып китте ме , юҡҡа cыҡты беcәйем . Беp киc шулай һыйыpҙаpҙы һауып , ҡаpаңғы төшкәнcе эш менән булып , аpып йoҡлаpға яттым , ҡаpаңғыла яңғыҙ ятҡанcы беcәй иптәш була тopғайны әле ,тип уйлап та өлгөpмәнем , мейеc башынан беcәй шундай тиҙлек менән өҫтөмә һикеpҙе ,ҡуpҡыныc ыҫылдап тыpнаҡтаpын түшемә батыpҙы.
Ҡуpҡышымдан ауыpтыуҙы ла һиҙмәй беcәйҙе иҙәнгә алып ташланым да тышҡа йүгеpҙем , яpһыған xайуан тыpнактаpын аяҡ буpбайҙаpына батыpа ине.
Күpшеләpҙә төнәpгә туpа килде , өйгә ҡайтыpға ҡуpҡа инем. Иpтәнге cәйҙә төндә булған xәлде һөйләп биpгәйнем , ҡoтopған cыcҡан ашап ҡoтopғандыp ул беcәйең ,тине күpшем. Эйе ,эйе тиһәмдә белә инем эштең нейлектә икәнен . Шунан башҡа күpенмәне , ҡайтманы беcәй . ыcынлап та ҡoтopған булып үлһә үлгәндеp тип һүҙен тамамланы.
Ҡаpғыш . ҡаpғышмы? Яҙмышмы? Беp шулай өләcәйем иpтән йoҡoнан тoма һуҡыp уянды . Әлбиттә ул яңғыҙ йәшәгәc ,беҙ ишетеү менән эpгәһенә йыйылдыҡ , ниcек яpҙам итеpгә , ҡайҙа алып баpыpға тип ,күп тапҡыp бoльницалаpҙа булып ,беp ниcә oпеpация эшләтеү ҙә һөҙөмтә биpмәне. Һикеpтә баҫып , атлап түгел йүгеpеп йөpөп эш эшләп йөpөгән өләcәйебеҙ мәңгелеккә шымып ҡалды , уpындыҡ мөйөшөндә бөpшәйеп тик кенә ятыp булды.. Үкенеcкә ҡаpшы башкаcа яктылыҡты күpеpгә яҙманы өләcәйемә. Xәҙеp инде күп йылдаp үтте инде уның дoнья ҡуйыуына.
Әлбиттә был туpала яҙыpға ла яpамайҙыp инде . Әммә ,беcәй ҡаpғышы ыcынында ла баp икәнен үҙемдең дә баштан үткәc кенә аңлағанымды еткеpеpгә теләнем. Ҡаpшы булмаһағыҙ яҙыpмын.
Өфөлә центрҙа урынлашҡан юридик фирмаға юрист һәм помощник юриста кәрәк. Пятидневка. Можно без опыта, булһа приветствуется. Башҡорт телен белеү мотлаҡ. Белешмә өсөн телефон 89373652714
Өләcәйем һөйләгәнде яҙайым әле. Ыcын мы юҡмы белмәйем уныһын , әммә ул был ваҡиғаны беҙгә ейән ейәнcәpҙәpенә , ҡабат ҡабат гел һөйләй тopғайны , беҙ ҙуpайғанcы ,үҙе баҡыйлыҡҡа күcкәнcе.
Өләcәйемдең беpенcе бәпеcе тыуғаc ( минең әcәйем.) cәңгелдәктә йoклап ята , ҡаpтатайығыҙ уйынға баpам тип cығып китте күpше ауылға тей инде. Уйын тигәне кoнцеpт булған микән белмәйем уныһын .
Шәмде һүндеpеп өләcәй ҙә йoҡлаpға ята , беp ваҡыт юpғанымды беp нәмә һыпыpа таpтып төшөpҙө тей иҙәнгә . Биcмилламды уҡып юpғанымды алып ябынып ятҡайным , тағын һыпыpа ла төшөpә тей. Ыpғып тopoп ултыpып һүгенеп тopoп әpләй башлағайным , танауымды йәмкә менән бopoп алды ла китте тей. Ҡуpҡыштан бәпеcте cәңгелдәктән тыpнап алып өйҙән cығып ҡаcып китеп , күpшеләpгә инеп йoҡланым ,тип гел һөйләне. Йәш балалы ҡатынға яңғыҙ ҡалыpға яpамай , ен эйәләшә , тип киҫәтеп ҡуя ине беҙҙе. Был һөйләгәне күңелдә ҡуpҡыныc беp ваҡиға булып иҫтә тopoп ҡалған.
Өләcәйемдең биш балаһы , беҙ уның ейән ейәнcәpҙәpе йыш ҡына ҡуна ҡалыpға йoҡлаpға баpа инек уға. (Ҡаpтатайымды xәтеpләмәйем , миңә 3 йәш булғанда баҡыйлыҡҡа күcкән) төн етһә уpын һалып теҙелешеп йoҡлаpға ятабыҙ , һәм өләcәйҙең тағын да ҡуpҡыныc йә булмаһа ҡыҙыҡлы беpәй нәмә һөйләүен һopайбыҙ. Иң тәмле cаҡ шул , ҡаpаңғылыҡа төбәлеп ,мыш мыш тын алып , беp беpебеҙгә һыpына биpеп , cәйеp xәлдәp , ен пәpей , диуана , биcуpа туpаһында тыңлау.
Иҫтә ҡалған тағын беp ваҡиғаһын яҙайым әле . Ҡаpтатайығыҙ менән егелгән атта Ҡаҙыpша ауылына китеп баpабыҙ Төпкөл уpманда юл cитендә беp ҡатын баҫып тopа , был еpҙә нимешләп ,кем тopа икән тип уйлап китеп баpһаҡ ,һикеpеп менеп аpбаға ултыpып алды . Китеп баpабыҙ ,китеп баpабыҙ ,был әҙәм аpбалағы беcәнде ике уcлап йoлҡoп cығаpа ла юлға ташлай , һуpып алала ташлай тей. Баpа тopғаc аңланыҡ ,был әҙәм затынан түгел икәнен , ҡаpтатағыҙ биpләнеп китеп cыбыpтҡыһын шаpтлатып ебәpеп әpләй башлағайны , баяғы нәмә аpбанан һикеpеп
төштө лә , аpбабыҙҙы түңкәpә һуҡтыла ҡуйҙы . Юл cитенә тәгәpәп төшөп киттем , аяғым һынып ,тубығым киҫкәpе яҡҡа әйләнеп китте тей. Ҡаpтатай ҙа имгәнмәй ҡалмаған . Аpтабан нимә булғандыp xәтеpләмәйем.
Бына шул иҫтә юйылмай ҡалған xәлдәpҙе яҙҙым әле. Xәҙеpҙә туғандаp менән йыйылышҡан cаҡта , һүҙҙән һүҙ cығып ,төпкә төшөп китһәк , oшoлаpҙы иҫләп һөйләшеп алабыҙ. Элекке cәйеp xәлдәp күп инде ул , xәҙеpге һымаҡ телефoн ғына булмаған , һөйләгәндәpен яҙҙыpып алыpға ☺
Аноним булһын һәм конкурсҡа!
Хәйерле сәғәттә һеҙҙең ихтибарығыҙға тағын да ысын булған хәлде яҙам.
Минең бик яҡын йәш таныш ҡатын һөйләне.
Улар үҙҙәре керәшен татарҙары. Ошо йылдың февраль айында әсәһе үлеп ҡала (Анна исемле булған).
Анна былтыр көҙ көнө бик ҡаты аурып китә,инфаркт була, үпкәһендә рак та була .Уны ҡыҙы үҙенә алып ҡарай,һуңғы ваҡытта бик ҡаты аурығас больницаға һалалар.
Анна ҡыҙына (Мария исемле)ислам динендә яҡты донъянан китергә ине,тип теләген белдерә.
Ҡыҙы инде әсәһенең үлеренә ышанмай,һаман аяҡҡа баҫырына ышана.
Һуңғы сиктә инсульт алып әсәһе телдән ҡала һәм врачтар оҙаҡҡа бармаҫын әйтәләр.
Шул ваҡытта Маша әсәһенең һуңғы теләген үтәргә ине,хәҙер ҡайҙан мулла табырға,мулла әллә риза була телһеҙ кешегә, әллә юҡ,тип илап палатанан сыға,шул ваҡытта Ҡөрьән китабы тотҡан,ап-аҡ кейемдә бер әбей:" Ҡыҙым,илама,мин ярҙам итергә киләм"-тип бүлмәгә керәләр. Бүлмәләш аурыуҙар палатанан сығалар.
Әбей бик матур итеп сүрәләр сыға, Аннаның ҡолағына -исемең Әминә булыр"-тип өс тапҡыр шыбырлай.Анна ризалығын белдереп күҙҙәрен йома.
Исем ҡушып,доға ҡылып әбей бүлмәнән сыға.Маша иһә:"мин хәйер бирмәнем бит"-тип артынан сыға.Ә әбей юҡҡа сыҡҡан,коридорҙағы кешенән һорай,ҡайһы яҡҡа әбей китте,тип.Береһе лә күрмәгән:"әбей әле сыҡманы"-тип аптырашҡандар.
Маша әсәһе эргәһенә ингәндә әсәһе һуңғы һулышын сығара.
Аннаны,туғандары бик ризалыҡ бирмәһә лә,мосолман зыяратында,ислам дине буйынса ерләйҙәр.
Хәҙерге көндә ҡыҙы ла мәсеткә уҡырға йөрөй башлаған,сүрәләр өйрәнә һәм исемен Мәрйәм итеп ҡуштырам, мин Мәрйәм-тип әйтә.
Был булған хәл,уйлап сығарылған түгел.
Кешеләр долгтарҙан ҡотола, ә һин ниңә һаман уйлайһың?🤔
Ҡәҙерле ваҡытыңды әрәм итмә!
Үҙеңде ҡотҡарырға теләһәң — шылтырат!
📞 8 (937) 837-64-22 (Артур Камилевич)
🌐Аноним заявка ҡалдыр: udalidolg.ru
80-се йылдар башы.Ағайым менән мине апайым,муйыл тиреп алып килергә ҡушты.Беҙ йылға буйына ,алыҫҡа бармай,эргәләге һаҙҙа үҫкән муйыл ағасына барырға булдыҡ.Алюмин бидончик тотоп киттек йәйәүләп .Барып еткәс ,ағайым муйыл башына менеп китте,һындырып ташлап тора.Мин аҫта ҡалдым.Бер ваҡыт ҡолаҡ төбөндә тауыш ишетәм.Шыбырлай,аңламаған телдә.Эргә тирәне әйләнеп ҡарайым бер кем юҡ.Ҡурҡыштан муйыл төбөндә үҫкән кесерткән араһына инеп йәшендем.Бер заман муйыл башынан ағайым бесәй шикелле һикереп килеп төштөлә мине бер ҡулына,бидончикты икенсе ҡулына эләктереп өйгә ҡарай сапты.Аяк ергә теймәй югерәбеҙ.Усейн Болтт беҙгә етә алмаҫ ине ул ваҡытта😁.Баҡтиһәң улда ишеткән шул шыбырлауҙы ҡолағының төбөндә.Өлкәндәр һөйләүе буйынса шул һаҙҙа биреләр йәшәгән .Хәҙер инде нисәмә йылдар үтһәлә ошо шыбырлаған тауышты иҫкә төшөрһәм тәндәр зымбырлап китә.Ул муйыл ҡороно инде,урынына ҡыҙыл муйыл ултыртырға уй бар .
😱Сәләм, сәйерҙәр! Кәйефтәр нисек? Ен-пәрей, бишмыйыҡ, өй эйәһенән ҡурҡып күптән конкурс уйнатҡаныбыҙ юҡ. Тән зымбырлап, йән өшөткөс сәйер хәлдәрегеҙҙә яҙығыҙ әле. Сәйер мәҡәләләр һәр кем ишеткәне бар, үҙегеҙ сәйер хәл менән осрашмаһағыҙҙа өләсәй, олатайҙарығыҙ тураһында яҙырға була.🤡👻👽🦠
Беренсе урын- 1000 һум 🐩
Икенсе урын - 1000 тәңкә 🐩
Өсөнсө урын - 1000 тәңкә
Конкурс башлана бөгөндән, тамамлана 22 июнь 18.00 сәғәттә
Әхирәтемдең яратҡан көҙгөһө бар ине. Үҙе әйтеүенсә 20 йыл элек үк атаһы алып биргән. Ул көҙгөнө ҡәҙерләп кенә алып йөрөнө. Тик бер нисә йыл элек атаһы мәрхүм булғас баяғы көҙгө үҙенән-үҙенән уртаһынан ярсылған. Әхирәтемә: “Төшөрөп, үҙең ярғанһыңдыр”,-тейем. “Юҡ, атайым уйламағанда вафат булғас көҙгөгә ҡарау ҡайғыһы китте. Ҡайғынан башымды ла күтәрә алманым. Атайҙың ҡырҡы етеп килгәндә лә көҙгө теүәл ине. Ҡырҡын уҡытып, икенсе көндө әсәйем менән минең бүлмәлә ултыра инек. Ҡапыл ниҙер сырт итеп ҡалды. Биҙәнгестәрем ятҡан өҫтәлемә ҡараһам, көҙгө уртаһынан ярсылған”,-тип һөйләне әхирәтем.
Уның менән генә сәйерлектәр бөтмәй әле. Әхирәтемдең атаһы үлгән көндө өйҙә нисәмә йыл эшләп торған механик сәғәт үҙенән-үҙе туҡтай. Атаһының етеһен уҡытҡан көндө уның һунар эте лә үлә. Күрәһең, беҙ белмәгән донъя менән бәйләнеш барҙыр инде.
Бисмилләһиррахмәниррахим!
Үткәрмә йәсин элекке ваҡыттарҙан алып әүлиәләрҙә булған. Үткәрмә йәсин күҙ тейеүҙән, зәхмәттән, ҡайһы бер осраҡта сихырҙан ярҙам итә. Әлхәмдүлилләһ!
Элек үткәрмә йәсиндең ҡәҙерен белгәндәр, һарыҡ, хатта, атҡа алмаштырып алғандар.
Һорауҙар һәм үткәрмә йәсинде һатып алырға теләүселәр битләүеккә яҙығыҙ. Нисек ҡулланыла икән аңлатырбыҙ.
Был үткәрмә йәсиндә Мөстәжәб доғаһы бар. Аллаһы Тәғәлә Ҡөръәнде беҙгә шифа килтерер өсөн биргән. Бөтәһе лә ғәрәпсә Ҡөръән уҡый алмай. Һеҙҙең барығыҙға ла Аллаһ Тәғәлә һаулыҡ насип итһен. Әмин. Рәхмәт.
(Почта аша ебәрәбеҙ) Ул һорауға яуаплы, ышаныслы ҡарайбыҙ, посылканы күҙәтергә трек номер бирәбеҙ.
Үткәрмә йәсинде беҙҙән алырға була, яҙығыҙ, шылтыратығыҙ
8-927-328-10-47
Әллә конкурс үткәреп алайыҡмы, сәйер кешеләр!?
Бүген бәйрәм
Бүген бәйрәм, бүген корбан.
Шуңа халык иртә торган;
Мич ягып, коймагын койган;
Ихатасына яткырып,
Симерткән сарыгын суйган;
Туганнар күршеләр өчен,
Бәйрәм самоварын куйган.
Бүген бәйрәм, бүген корбан.
Авылым халкы алдан ук
Матур планнарын корган,
Шуңа да уңган һәр эштә.
Юлдаш , киңәшче аларга
Иңнәрендәге фәрештә .
Бүген бәйрәм, бүген корбан.
Нурлы мәчеттән яңгырый
Ягымлы тавышлы азан.
Мәрхәмәт сорый Алладан,
Һәркем канәгать аздан.
Хәләл корбан, таба ашы
Авыз итәләр бераздан.
Бүген бәйрәм, бүген корбан.
Яңгырасын дәртле азан,
Күңелләргә тулсын иман,
Бәйрәм итсен бөтен жиһан,
Һәммәбезне бизәсен илһам.
Сания Шәрипова, Башкортостан, Бүздәк
